Indie – złoty okres imperium Mogołów
Mogołowie to muzułmańscy władcy, którzy przybyli do Indii ze stepów Azji
Środkowej (obecny Uzbekistan i Afganistan). Przynieśli wojnę, ale i kulturę i
dobrobyt dla Hindusów.
Byli też tolerancyjnymi władcami i mecenasami sztuki.
Podbój rozpoczął Babur, potomek Dżingis Chana i Tamerlana od Lahor w
obecnym Pakistanie w roku 1526. Indie były olbrzymim krajem pełnym złota i
srebra.
Babur uważał Indie za kraj zacofany i tęsknił za pięknymi ogrodami Azji
pozostawionymi na północy, które tak kochał i w Indiach bardzo mu ich
brakowało. W islamie ogrody pełne kwiatów i zieleni oraz wody to symbol raju
na Ziemi.
Tęsknota powodowała, że Babur nadużywał wina i wbrew zasadom islamu,
który zabrania muzułmaninowi spożywania alkoholu był pijakiem. Widzieli to
jego poddani i morale wojska upadały.
Babur chciał zdobyć Agrę, której sułtan był bajecznie bogaty. Ślubował swojej
armii, że już nie tknie alkoholu, stłukł o ziemię kielichy i wygłosił płomienną
mowę do żołnierzy. Następnego dnia poruszone słowami swojego wodza
wojsko odniosło wielkie zwycięstwo. Babur rzeczywiście walczył ze swoim
nałogiem.
W Indiach rządzili skłóceni ze sobą Radżputowie – lokalni książęta, co pomogło
Mogołom w kolejnych podbojach kraju.
Mogołowie zaczęli budować piękne pałace z czerwonego piaskowca, stąd do
dzisiaj Radżastan nazywany jest kolorowym Radżastanem. Pałace otaczały
piękne ogrody, a ściany pałaców dekorowano rzeźbionymi kwiatami i
wymyślnymi mozaikami. Mogołowie na powrót budowali swój raj na Ziemi i
stworzyli krainę, jak z baśni 1000 i jednej nocy. Wprowadzali swoją kulturę z
pożytkiem dla Hindusów.
Akbar – największy wnuk Babura wstąpił na tron mając 13 lat. Pod jego rządami
Indie stały się jednym z największych i najbogatszych imperiów na świecie.
Akbar zbudował wspaniałą stolicę z czerwonego piaskowca – Fathepur Sikri,
która wzbudzała zachwyt w całym ówczesnym świecie. Opowiadali o niej w XVI
wieku brytyjscy podróżnicy zachwyceni jej przepychem. Stolicę Akbara
Wielkiego podziwiała królowa angielska Elżbieta, która pisała do Akbara listy.
Pałace, ogrody, bogato ubrani dworzanie, zapach perfum i kadzideł. Fnathepur
Sikri było wyjątkowe.
Opisuje je nawet współcześnie Salman Rushdie w książce „Czarodziejka z
Florencji”.
Akbar rozszerzył imperium o nowe ziemie. Decydująca w podbojach była jazda
Mogołów wywodząca się z tradycji Dżingis Chana, przeważająca nad powolną
piechotą Radżputów.
Akbar uwielbiał polowania, miał 1000 wytresowanych do polowań gepardów.
Podczas jednego z polowań Akbar przeszedł zmianę duchową, stał się innym
człowiekiem. Resztę 50-ciu lat swojego panowania poświęcił na studiowanie
innych religii, stał się tolerancyjny i łagodny.
W Fathepur Sikri spotykali się mędrcy hinduizmu, dżinizmu i buddyzmu
dyskutując o kanonach swojej wiary. Burzliwym rozmowom przysłuchiwał się
Akbar szukając związków i różnic z islamem.
Nagle po 14 latach Akbar opuścił z dworem swoją wspaniałą stolicę. Przyczyną
było prawdopodobnie brak wody (Fathepur Sikri położone jest podobnie, jak
Las Vegas na pustyni). Mogołowie byli mecenasami sztuki: malarstwa i poezji.
Byli otwarci na artystów z całego świata: z Persji, Włoch. Pojawił się nowy styl w
malarstwie: ruch i energia, sceny z polowań, portrety i malarstwo intymne.
Szahdżahan – wnuk Akbara, „Władca świata” wprowadził zmiany w
architekturze, czerwony piaskowiec zastąpił śnieżno – biały marmur z
dekoracjami kwiatów z kamieni szlachetnych wykonanych w technice „pietra
dura”, pochodzącej z Renesansowych Włoch. Wśród kamieni szlachetnych
wyróżniały się: lapis lazuli, jaspis, jadeit, a nawet tak drogie kamienie, jak
turkusy, szafiry, rubiny i diamenty. Efekt był zachwycający, kolorowe kamienie
inkrustowane w białym marmurze. Do dzisiaj można zobaczyć pracę
rzemieślników w małych warsztatach „pietra dura”.
Najwspanialszą budowlą z czasów Szahdżahana jest
Tadż Mahal – nawspanialszy na świecie pomnik miłości.
W 1631 roku zmarła ukochana żona Szahdżahana, Mumtaz Mahal rodząc 14 –
te dziecko. To w hołdzie dla niej i ich miłości Szahdżahan kazał zbudować
śnieżnobiałe mauzoleum. Sprowadzono najlepszych architektów i kamieniarzy
z całego świata. Budowa utożsamia raj na Ziemi dla duszy Mumtaz Mahal.
Budowę zakończono około roku 1635.
Tadż Mahal, to punkt kulminacyjny Mogolskiego Imperium i początek jego
upadku. Inne zabytki nad rzeką Jamuną w Agrze stoją niedokończone i
zapomniane.
Następcą Szahdżahana został Dara Shikoh, ukochany najstarszy syn tak, jak
ojciec i dziad Akbar dobry, tolerancyjny władca, mecenas sztuki. Innym synem
był Aurangzeb, którego Szahdżahan nienawidził, ale Aurangzeb był świetnym
wojownikiem i postanowił odebrać władzę Shikohowi, a ojca uwięzić.
Aurangzeb rozbija w pył armię Dary, a ojca wsadza do więzieni, z którego już
nie wyszedł do końca życia. Szahdżahan – „Władca świata” ostatnie lata życia
spędził w Czerwonym Forcie w Agrze poniżony i pogrążony w smutku.
Z pałacu oraz pawilonów roztacza się rozległy widok na płynącą u stóp fortu
Jamunę oraz odległe o niespełna dwa kilometry mauzoleum Tadż Mahal. To z
tego miejsca, przez kraty, oglądał baśniową budowlę, grobowiec ukochanej
żony jego budowniczy Szahdżahan Wspaniały.
Dara zostaje uwięziony i w kajdanach wystawiony na widok poddanych. W
1659 roku zostaje zgładzony przez czterech zabójców nasłanych przez
Aurangazeba, którzy obcinają mu głowę. Aurangzeb wprowadził rządy twardej
ręki. Zlikwidował tolerancję i zmuszał do przechodzenia na islam. Ogniem i
mieczem poszerzał imperium. Rządził 50 lat, ale po jego śmierci imperium
osłabło. Niedługo w Indiach pojawili się Brytyjczycy, którzy przejęli dominację
po osłabionych Mogołach, skłócali Hindusów i prowadzili politykę „dziel i
rządź”. Doprowadzili do głębokich podziałów społecznych i kraj rozpadł się na
dwie części. W 1947 roku po odzyskaniu przez Indie niepodległości doszło do
masowej migracji. Hindusi emigrowali na południe do Indii, a muzułmanie na
północ do nowego państwa Pakistanu. Olbrzymie podziały między Indiami i
Pakistanem, które kiedyś były zjednoczonym Imperium Mogołów pozostały do
dziś. Zapomniano o tolerancji Akbara Wielkiego.
Bogusław Kołodziejczyk
